Worldconnectors, affiliate Earth Charter
Koninklijk Instituut voor de Tropen
Mauritskade 64
1092 AD Amsterdam
Kracht van onderop – Inspiratiebijeenkomst 11 mei
Tijdens voorgaande Dialogen en de RoundTable bespraken wij maatschappelijke vraagstukken als de betaalbaarheid van de energietransitie, migratie en vluchtelingen en biodiversiteit. Tijdens deze dialogen leerde wij weer hoe zeer deze thema’s eenieder raken, dat zich kansen opdoen voor burgers om betrokken te zijn en voornamelijk dat de wil en bereidheid er is vanuit de samenleving om dit ook lokaal aan te pakken. Deze bijeenkomst stond in het teken van opwaartse krachten ofwel: burgerinitiatieven.
De avond werd geopend door co-voorzitter Jan Bouke Wijbrandi. Hij reflecteerde op de vorige bijeenkomsten en besprak de rol van de burger. ‘Het is belangrijk om te erkennen dat er energie vanuit de samenleving komt en deze energie ook te benutten.’ Maar helaas is er vanuit politici vaak nog onmacht en onwil om burgers te betrekken. Het is onze taak om als Worldconnectors en Earth Charter vrienden als verbinders hier over na te denken en de democratische processen te versterken. Dat kan via burgerberaden, emancipatie van burgers, maar ook door te benutten wat burgers nu al doen en hun initiatieven te steunen. Toch is het vraagstuk niet opgelost door een oproep te doen van bottom-up, de acties moeten ook op andere niveaus in acht genomen worden en er moet aanhechting zijn tussen burgers en Den Haag.
Gerda Deekens
Gerda Deekens heeft samen met Silvia Oostwegel de maatschappelijke AEX, ofwel de MAEX, opgericht in 2015. De MAEX heeft als doel alle sociale initiatieven inzichtelijk te maken. Gerda vertelde ons hoe zij met de MAEX initiatieven van onderop kracht bij zet.
Te vaak werden burgerinitiatieven nog gezien ‘als geneuzel uit de wijk’, maar burgercollectieven zijn vaak de motor achter sociale innovatie en maatschappelijk rendement. Wanneer zij goed benut worden, zijn we van enorme waarde. De MAEX brengt al deze initiatieven, enerzijds om te laten zien wat er allemaal bestaat en anderzijds om dit te koppelen aan ‘de systeem wereld’ van overheden, banken en stakeholders. Verder zijn er tools ontwikkeld om te zorgen dat geld dat vanuit de overheid aan gemeentes gegeven wordt voor sociale initiatieven ook sneller daadwerkelijk bij de initiatieven terecht komt. Een tool om het gemakkelijker te maken voor investeerders en banken om te investeren en doneren en een tool om maatschappelijke impact te meten door middel van een social handprint. Hierin zijn de SDGs leidend. Gezien het overkoepelende aspect van de SGDs fungeert het als maatstaf voor impact. Hierdoor is het inzichtelijk wat burger initiatieven voor impact hebben. Al deze tools zijn er om de maatschappelijke stand van het land te kunnen duiden.
Het systeem
Vervolgens werd het woord gegeven aan vier panelleden, waaronder Wim Oolbekkink (Stichting SBI), Mena Leila Kilani (SDG Nederland) en Sam Blokker (Worldconnectors) en Gerda. Aan hen werd de vraag gesteld wat in hun ogen de rol van maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven is binnen de vernieuwing van de bestuurscultuur?
Er werd benoemd dat het belangrijk is voor burgers om de lokale stakeholders te leren kennen, de burgers actief betrekken bij plannen en bestuurders toegankelijk te maken, zodat het daadwerkelijk een gedeeld project wordt. Verder werd er gezegd dat het voor burgers makkelijker gemaakt moet worden om toegang te krijgen tot de verschillende invloedsferen.
Al snel monde dit panel gesprek uit tot een levendig en inspirerend plenair gesprek dat ging over welke rol maatschappelijke organisaties en burgers moeten hebben ten op zichten van de overheid. Dit kan via meerdere vormen of stratgieen waarin elke keer een ander soort gesprek moet gevoerd. Er tegen aan schurend; werken binnen de kaders van het systeem of het systeem bekritiseren binnen de kaders van de wet. Ook werd er gesproken over de vraag wat goed bestuur inhoud, hoe vertrouwen in bestuur kan groeien en over de vraag hoe we goede bestuurders opleiden.
Het was een inspirerende avond waarin veel energie was voor het besproken onderwerp. Er zal tijdens de volgende bijeenkomsten dan ook zeker ruimte zijn om dit verder uit te werken. De energie van de verandering van onderop moeten we vast houden en tijdens de Roundtable van 23 juni as zullen wij hier dus ook meer aandacht aan besteden. Het activeren van het burgerinitiatief is nu in de eerste fase; wij zullen bij de volgende bijeenkomst concreet maken wat dit inhoud voor het moedige gesprek.
Driving Systems Change
25, 26 en 27 mei organiseert de Rotterdam School of Management, Erasmus University in samenwerking met maatschappelijke partners ‘Driving Systems Change Corporate Leadership for the SDGs’ Een gratis conferentie met workshops en bijeenkomsten.
Want ondanks dat alle grote bedrijven de SDGs omarmen ondervinden zij problemen bij het ontwikkelen en aanpassen van geavanceerde strategieën om de SDGs te bereiken. Hoe accelereren wij verandering? Join our event
Duurzaam Doorpakken: Roundtable 23 maart 2021
We kunnen het niet bij praten laten
Naar aanleiding van de uitslag van de Tweede Kamer-verkiezingen hielden de Worldconnectors en Earth Charter Nederland een vervolg Roundtable op de reeks dialogen op dinsdag met als motto ‘Duurzaam Doorpakken’. Het doel van de dialogen: de SDGs concretiseren gericht op thema’s die in de verkiezingscampagne actueel zijn: ‘Klimaatrechtvaardigheid – Betaalbare Energietransitie’, ‘Duurzaam Landgebruik en Biodiversiteit’ en ‘Migratie en Vluchtelingen’.
De aftrap van de avond was een gezamenlijk verhaal van de voorzitters Jan Bouke Wijbrandi (Worldconnectors) en Jan Pronk (Earth Charter Nederland) over de stappen die we nu moeten zetten. Daarbij gaat het om het analyseren van politieke programma’s en akkoorden, concretiseren van onze doelen, mobiliseren van partijen in de samenleving en monitoren van politici aan de hand van de verkiezingsuitslag.
Waar kunnen we onze gezamenlijke principes uitdragen voor beleidsbeïnvloeding en concrete belangenbehartiging. Van de dialoog moeten we nu ook impact maken. Hiervoor gebruiken we de vorige dialogen waarin we dilemma’s en tegenstrijdigheden hebben geanalyseerd. Deze dilemma’s vragen om moedige gesprekken in de politiek maar vooral ook in de samenleving. En bieden uiteindelijk kansen en vergezichten. Dit is een belangrijke stap in het doorvertalen van principes naar de politieke realiteit.
De eerste concrete stap: adopteren van politici
Vanuit de analytische fase kunnen wij een stuk schrijven over de mate waarin het regeerakkoord de verkiezingsprogramma’s reflecteert. Dit resulteert gelijk in het eerste concrete voorstel van Jan Pronk: het adopteren van coalitie en oppositie ondersteunende parlementariërs en bewindsliederen. Dit is een voorstel om gezamenlijk politici te volgen en te monitoren in de lijnen van hun eigen akkoorden. Hierin kunnen we ze erop aanspreken als blijkt dat de politici niet stemmen dan wel hanteren naar hun eigen verkiezingsprogramma of regeerakkoord. Hoe ze stemmen en wat ze doen leggen we langs de SDG-meetlat en spreken hen daarop aan, ook door aanmoedigen en hulp aanbieden.
Vervolgens spraken de ‘verbinders’ van de serie Dialoog op Dinsdag die de concrete stappen van de dialogen voorlegden aan de deelnemers.
Uitgaande van het principe dat men mee moet in het klimaatbeleid, is het vooral zaak om het gesprek en de participatie te verstevigen. Verduurzaming moet hand in hand gaan met het sociaal beleid. Praktisch betekent dit ook dat het zowel winnaars als verliezers gaat opleveren, deze kloof kan worden overbrugd door in te zetten op participatie en eigenaarschap. Concreet voorbeeld is de Regionale Energiestrategie (RES) die duurzame energie omzet in eigendom.
Hierin zijn een vijftal aanbevelingen. Ten eerste is de roep om publieke middelen zoals tijd en aandacht exclusief te oormerken voor activiteiten die klimaat en biodiversiteit aantoonbaar niet schaden. Daarnaast moet het speelveld voor bedrijfsleven gemoderniseerd. Dit houdt in dat de huidige vrijwillige akkoorden niet voldoende zijn. Er zijn afdwingbare wet- en regelgeving in aanvulling op vrijwillige en vrijblijvende akkoorden nodig. Ook een duidelijke visie voor het Nederlandse landschap, ofwel het letterlijk invullen van de kaart van Nederland als kader voor decentrale keuzes, kan het concretiseringsproces helpen. Ten vierde gaat het om nationale strategieën voor governance van de ‘commons’ en het beheren van drink- en bodemwater, de biodiversiteit, de bodemvruchtbaarheid, en een natuurlijke CO2 opslag. Als laatste kunnen en rechten verleend worden aan de Waddenzee en andere essentiële ecosystemen en ze zo de bescherming te bieden die noodzakelijk is voor het welzijn van de natuur.
Het concreet maken van de oplossingen bestaat uit een drievoud van problemen. De eerste omvat de opvang uit de regio. Waarin het voorstel is om via een diplomatiek offensief de steun voor de regio te vergroten. Ten tweede is er de noodzaak meer vluchtelingen in Nederland op te nemen dan he huidige aantal. Dit kan per jaar naar 1000 mensen verhoogd. Ten derde is de kwestie van de procedure in Nederland maar ook in overleg met de rest van de EU. Hier voor is steun voor de IND en de COA nodig, door dit te ondersteunen met lokale initiatieven is de weg naar het moeilijke maatschappelijke debat verkleind.
Concretisering
Hierna gingen de deelnemers met elkaar in gesprek in kleine groepen, elk met de opdracht om de prioriteiten waaraan gewerkt moet worden te identificeren.
Energietransitie
De grote vraag binnen deze groep betrof de diversiteit in betrokkenheid binnen de samenleving. Participatie moet goed ingericht; op die manier worden de inclusiviteit en betaalbaarheid van de energie transitie bevorderd. Dit creëert dan ook mogelijkheden voor inclusieve energie corporaties waarvan de waarde vooral in de buurt ligt. Goede participatie moet concreet uitgewerkt.
Landbouw
De kansen voor het landbouwbeleid liggen in de wederzijdse belangen bij vruchtbaarheid van de bodem. Terugkijkend naar de afgelopen periode zijn het vooral de boeren geweest die de aarde hebben vormgegeven. De boer als dokter van de aardbodem. Dit biedt kansen voor een verbindend governance model.
Vluchtelingen
De uitdaging ligt in het draagvlak en hoe dat tot stand komt. De analyse is dat mensen vaak reageren vanuit emotie. De kansen liggen dus in de informatievoorzieningen en eventueel onderzoek naar draagvlak. Factfullness. Concreet voor het volgend kabinet betekent dit ook dat het probleem op Moria moet opgelost, zo mogelijk zonder emoties. D66 vervult hierin een sleutelpositie voor de vluchtelingen.
Ook in de breakouts was de oproep aan de regering om de SDGs te omarmen. Het idee om Kamerleden te volgen moet niet vanuit naïviteit. Maar juist ook door hulp aan te bieden. Op die manier kunnen we systematisch het beleid toetsen aan de SDGs, zonder de lange termijn uit het oog te verliezen.
Positieve energie maximaal benutten en ons verbinden met de SDGs
Het afsluitende woord kwam van Alexander Rinnooy Kan, die de positieve energie in de ‘kamer’ opmerkte. De vraag is dus hoe we deze maximaal kunnen benutten. Binnen het formatieproces is een grote toestroom aan geluid van allerlei kanten. Ons rest dus de opdracht hoe wij iets blijvends kunnen toevoegen. Dit begint bij het erkennen van de integraliteit van de verschillende thema’s die behandeld zijn, deze zijn er maar een paar uit vele.
In de stroom van partijen die wat van het kabinet willen, kunnen wij ons positief onderscheiden door onze verbinding met de SDGs naar voren te brengen, aldus Rinnooy Kan. Het lobbyen tijdens de formatie moet positief gekoppeld aan de SDGs. De universaliteit en de meetbare indicatoren van de SDGs maken de doelen geschikt voor zowel de inhoud als het proces. Hierop kunnen we gaan monitoren op de beleidsterreinen. Het regeerakkoord hoe breed of smal dan ook kan aan de SDGs gekoppeld worden. Dit bevordert het toetsen van de bewindslieden maar ook het feitelijk beleid aan de hand van de indicatoren van de doelen.