Aansluitend bij het basisprincipe van de SDGs; ‘for now and future generations’ hadden we een inspirerende sessie over hoe we in Nederland opkomen voor de belangen van toekomstige generaties.

Aan de ronde tafel in de directeurskamer van het kersverse SDG House in het KIT, kwamen 17 mensen samen vanuit diverse achtergronden. De lege stoel die de stem vertegenwoordigde van toekomstige generaties bleek al voelbaar, zo werd opgemerkt tijdens de geanimeerde uitwisseling van gedachten.  Jongeren actief binnen diverse netwerken en maatschappelijke organisaties, leidinggevenden uit gezaghebbende instituten als het Vredespaleis, een  vertegenwoordiger van de Gemeente Amsterdam, bankiers, fondsbeheerders en juristen. Zonder uitzondering stelden zij zich achter de plannen voor een Lab Toekomstige Generaties. Daarbij werd aanbevolen altijd ruimte te houden voor nieuwe inzichten in de opzet en werkwijze en deze zelfs te creëren. “De enige constante is de verandering”. We kunnen de toekomst niet kennen, maar het is urgent intergenerationeel te gaan leren denken en handelen.

Jannet Vaessen (directeur WomenInc) presenteerde het plan van de Worldconnectors Werkgroep Toekomstige Generaties voor een Lab voor Toekomstige Generaties. Dit deed zij samen met werkgroepleden Alide Roerink, Marga Boneschansker en Lynn Zebeda.

Het Lab zal de Ombudspersoon Toekomstige Generaties herbergen en daarnaast ook fundamenteel onderzoek tot stand brengen naar toekomstgericht denken en handelen. Op de lange termijn zal er ook een focus komen op onderwijs en bewustwording en op het agenderen van urgente kwesties.

Daarbij zal het Lab zich baseren op het Earth Charter en de SDGs, met een focus of SDG 16 over  rechtvaardigheid, mensenrechten, vrede en inclusieve instituties en SDG 17 over de samenhang en samenwerking tussen SDGs. Verankering in de samenleving zal tot stand komen door een in te richten, zeer divers samengestelde, Toekomstraad. Deze Raad voor de Toekomst zal vragen uit de samenleving wegen en uitspraken over urgente kwesties onder de aandacht brengen. Dit alles met het doel dat verantwoordelijk denken en handelen met het oog op toekomstige generaties gemeengoed wordt in de samenleving.

Op de vraag of dit initiatief een verschil kan maken en een meerwaarde kan bieden, waren de reacties unaniem positief. Tevens was men het eens dat, juist in een tijd dat er in de samenleving veel kortetermijndoelen worden nagestreefd en ook op basis daarvan besloten wordt, juist dit langetermijndoel gemeengoed zou moeten worden. Dat zou ook de overheid betrouwbaarder kunnen maken. De vraag naar verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties wordt nu nog niet opgepakt.

De aanwezige deelnemers brachten nieuwe ideeën en vragen op tafel. Zo werd benadrukt dat het Lab zich voortdurend zal moeten inzetten om alle diverse geluiden uit de samenleving op te vangen en in hun onderzoek dus oog te houden voor de verschillende perspectieven. De vraag ‘wie hoort de Ombudspersoon’ is van belang. Tevens werd aangegeven dat de vorm van de dialoog en belangenbehartiging niet in steen gegoten moet worden, maar regelmatig geëvalueerd dient te worden, of liefst voortdurend, door verandering in te bouwen in flexibele werkvormen.

Vanuit het meerdere perspectiefgedachte kunnen ook de kunsten een belangrijke rol spelen in het leren inclusief te denken en handelen.  Tevens werd aangegeven dat in het onderwijs ook al gekeken wordt naar het next generation perspectief, maar dat het ingewikkeld blijkt om hier inhoud en vervolgens een stem aan te geven. Hoe gaan we om met een onderwerp waar we de impact in de toekomst nog niet goed kunnen bedenken. Hoe gaan we om met het niet weten?

Jannet noemde de dilemma’s die als voorbeeld in het conceptplan staan beschreven. Alle 3 de voorbeelden werden gezien als onderwerpen die het Lab kan gaan oppakken. Het debat daarover vond men interessant. De diverse perspectieven die mogelijk zijn werkten als een eyeopener, waarbij een keuze voor een positieve benadering bij mogelijke programma’s werd benadrukt. Bijvoorbeeld: ga je op scholen een week aandacht geven aan het tegengaan van pesten, of een week ‘voor elkaar’?

Een suggestie is dat intergenerationeel denken en handelen al meer aanwezig is in familiebedrijven. Daarvan kunnen we leren. Historisch besef is er ook op landgoederen, waarvoor oude wetgeving geldt, daar liggen de lessen voor het oprapen.

Het idee voor een Lab/Atelier Toekomstige Generaties, inclusief een Ombudspersoon, werd breed gedeeld door de deelnemers. Er was veel animo om mee te denken en dragen. De Ombudspersoon is daarmee een bouwsteen in het lab. In de oprichtings- of verkenningsfase om tot dit initiatief te komen werd aanbevolen om sessies zoals op 25 september te blijven houden. Zo gaat het breder leven in de samenleving, en kunnen meerdere kringen inbreng leveren. Alle geluiden in de samenleving horen blijft de motor. Als advies werd nog meegegeven om te blijven richten op het positieve doel en niet te vechten tegen het momenteel bestaande onrecht.

Direct na de deelsessie, met 450 deelnemers aan de SDG Impact Summit bijeen in de grote zaal van het KIT, kwamen de politieke jongerenorganisaties (PJO’s) aan het woord. Zij stelden de Ombudspersoon Toekomstige Generaties voor aan de aanwezige Tweede Kamerleden. Zij motiveerden dit voorstel als implementatie  van punt 3 uit het Aarde Manifest, opgesteld en ondertekend in februari 2017 door alle PJO’s in samenspraak met Jan Terlouw. Hierop vroeg de moderator van de SDG Impact Summit aan alle aanwezigen: “Wie vindt de Ombudspersoon Toekomstige Generaties geen goed idee?” Een langere stilte in deze grote zaal hadden we nog niet meegemaakt. In de aandachtige stilte lag de brede steun besloten voor de functie van de Ombudspersoon Toekomstige Generaties.