Lees hier de ingezonden brief van Worldconnectors Jan van de Venis en Tineke Lambooy over de rechten van de Amazone.
Gepubliceerd op 31 augustus in het NRC
Foto: https://www.pexels.com/photo/forest-fire-smoke-burning-51951/
Dat Worldconnectors als thinkcubator werkt, bewijst de werkgroep Toekomstige Generaties. De werkgroep is er onlangs in geslaagd om een substantieel bedrag aan financiering binnen te halen en was vorige week ook zichtbaar in de landelijke pers: NRC Next, Algemeen Dagblad en De Standaard. NRC Next maakte afgelopen woensdag ruimte voor de groeiende beweging van klimaatstaken door jongeren en kinderen. Naast een halve voorpagina zijn pagina’s 4 en 5 volledig aan deze thematiek gewijd. Wie het artikel goed leest zal het echter opvallen dat het vooral een interview bevat met ‘onze’ Ombudspersoon Toekomstige Generaties, Jan van de Venis (met een eervolle vermelding van onze vereniging). Jan wijst er opnieuw op dat rekening houden met toekomstige generaties nog niet in ons systeem is verankerd, laat staan in onze grondrechten is vastgelegd. Terwijl dit in veel andere landen al wel zo is.
Het interview laat de prachtige vliegende start zien die het ‘Lab Toekomstige Generaties’ maakt. De financiering voor het eerste jaar is nog maar net binnen en het Lab laat al op verschillende manieren en constructief van zich horen. Vorige week bij een gemeentelijke inspiratiesessie in Helmond en de internationale conferentie bij en met Nyenrode over ‘Climate Responsibilities of Business’ en nu prominent in een landelijk dagblad.
Op naar het ambitieuze doel van het Lab: om in 2025 de belangen van toekomstige generaties zodanig in de samenleving verankerd te hebben dat iedereen deze belangenbehartiging als normaal en urgent beschouwt.
Via deze links vindt u de artikelen in NRC Next en in De Standaard.
Foto: Meer dan 12.000 scholieren en studenten gingen donderdag de straat op in Brussel. Olivier Hoslet/EPA
Aansluitend bij het basisprincipe van de SDGs; ‘for now and future generations’ hadden we een inspirerende sessie over hoe we in Nederland opkomen voor de belangen van toekomstige generaties.
Aan de ronde tafel in de directeurskamer van het kersverse SDG House in het KIT, kwamen 17 mensen samen vanuit diverse achtergronden. De lege stoel die de stem vertegenwoordigde van toekomstige generaties bleek al voelbaar, zo werd opgemerkt tijdens de geanimeerde uitwisseling van gedachten. Jongeren actief binnen diverse netwerken en maatschappelijke organisaties, leidinggevenden uit gezaghebbende instituten als het Vredespaleis, een vertegenwoordiger van de Gemeente Amsterdam, bankiers, fondsbeheerders en juristen. Zonder uitzondering stelden zij zich achter de plannen voor een Lab Toekomstige Generaties. Daarbij werd aanbevolen altijd ruimte te houden voor nieuwe inzichten in de opzet en werkwijze en deze zelfs te creëren. “De enige constante is de verandering”. We kunnen de toekomst niet kennen, maar het is urgent intergenerationeel te gaan leren denken en handelen.
Jannet Vaessen (directeur WomenInc) presenteerde het plan van de Worldconnectors Werkgroep Toekomstige Generaties voor een Lab voor Toekomstige Generaties. Dit deed zij samen met werkgroepleden Alide Roerink, Marga Boneschansker en Lynn Zebeda.
Het Lab zal de Ombudspersoon Toekomstige Generaties herbergen en daarnaast ook fundamenteel onderzoek tot stand brengen naar toekomstgericht denken en handelen. Op de lange termijn zal er ook een focus komen op onderwijs en bewustwording en op het agenderen van urgente kwesties.
Daarbij zal het Lab zich baseren op het Earth Charter en de SDGs, met een focus of SDG 16 over rechtvaardigheid, mensenrechten, vrede en inclusieve instituties en SDG 17 over de samenhang en samenwerking tussen SDGs. Verankering in de samenleving zal tot stand komen door een in te richten, zeer divers samengestelde, Toekomstraad. Deze Raad voor de Toekomst zal vragen uit de samenleving wegen en uitspraken over urgente kwesties onder de aandacht brengen. Dit alles met het doel dat verantwoordelijk denken en handelen met het oog op toekomstige generaties gemeengoed wordt in de samenleving.
Op de vraag of dit initiatief een verschil kan maken en een meerwaarde kan bieden, waren de reacties unaniem positief. Tevens was men het eens dat, juist in een tijd dat er in de samenleving veel kortetermijndoelen worden nagestreefd en ook op basis daarvan besloten wordt, juist dit langetermijndoel gemeengoed zou moeten worden. Dat zou ook de overheid betrouwbaarder kunnen maken. De vraag naar verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties wordt nu nog niet opgepakt.
De aanwezige deelnemers brachten nieuwe ideeën en vragen op tafel. Zo werd benadrukt dat het Lab zich voortdurend zal moeten inzetten om alle diverse geluiden uit de samenleving op te vangen en in hun onderzoek dus oog te houden voor de verschillende perspectieven. De vraag ‘wie hoort de Ombudspersoon’ is van belang. Tevens werd aangegeven dat de vorm van de dialoog en belangenbehartiging niet in steen gegoten moet worden, maar regelmatig geëvalueerd dient te worden, of liefst voortdurend, door verandering in te bouwen in flexibele werkvormen.
Vanuit het meerdere perspectiefgedachte kunnen ook de kunsten een belangrijke rol spelen in het leren inclusief te denken en handelen. Tevens werd aangegeven dat in het onderwijs ook al gekeken wordt naar het next generation perspectief, maar dat het ingewikkeld blijkt om hier inhoud en vervolgens een stem aan te geven. Hoe gaan we om met een onderwerp waar we de impact in de toekomst nog niet goed kunnen bedenken. Hoe gaan we om met het niet weten?
Jannet noemde de dilemma’s die als voorbeeld in het conceptplan staan beschreven. Alle 3 de voorbeelden werden gezien als onderwerpen die het Lab kan gaan oppakken. Het debat daarover vond men interessant. De diverse perspectieven die mogelijk zijn werkten als een eyeopener, waarbij een keuze voor een positieve benadering bij mogelijke programma’s werd benadrukt. Bijvoorbeeld: ga je op scholen een week aandacht geven aan het tegengaan van pesten, of een week ‘voor elkaar’?
Een suggestie is dat intergenerationeel denken en handelen al meer aanwezig is in familiebedrijven. Daarvan kunnen we leren. Historisch besef is er ook op landgoederen, waarvoor oude wetgeving geldt, daar liggen de lessen voor het oprapen.
Het idee voor een Lab/Atelier Toekomstige Generaties, inclusief een Ombudspersoon, werd breed gedeeld door de deelnemers. Er was veel animo om mee te denken en dragen. De Ombudspersoon is daarmee een bouwsteen in het lab. In de oprichtings- of verkenningsfase om tot dit initiatief te komen werd aanbevolen om sessies zoals op 25 september te blijven houden. Zo gaat het breder leven in de samenleving, en kunnen meerdere kringen inbreng leveren. Alle geluiden in de samenleving horen blijft de motor. Als advies werd nog meegegeven om te blijven richten op het positieve doel en niet te vechten tegen het momenteel bestaande onrecht.
Direct na de deelsessie, met 450 deelnemers aan de SDG Impact Summit bijeen in de grote zaal van het KIT, kwamen de politieke jongerenorganisaties (PJO’s) aan het woord. Zij stelden de Ombudspersoon Toekomstige Generaties voor aan de aanwezige Tweede Kamerleden. Zij motiveerden dit voorstel als implementatie van punt 3 uit het Aarde Manifest, opgesteld en ondertekend in februari 2017 door alle PJO’s in samenspraak met Jan Terlouw. Hierop vroeg de moderator van de SDG Impact Summit aan alle aanwezigen: “Wie vindt de Ombudspersoon Toekomstige Generaties geen goed idee?” Een langere stilte in deze grote zaal hadden we nog niet meegemaakt. In de aandachtige stilte lag de brede steun besloten voor de functie van de Ombudspersoon Toekomstige Generaties.
Maandag 6 februari vond het Round Table evenement ‘Ombudspersoon voor Toekomstige Generaties’ plaats in Den Haag. Om een goede indruk te geven van deze geslaagde dag is er een video gemaakt waarin de hoogtepunten te zien zijn. De video geeft duidelijk weer waarom er behoefte is aan een Ombudspersoon voor Toekomstige Generaties. Zeker met de Tweede Kamerverkiezingen om de hoek is het van groot belang om meer mensen bewust te maken van dit initiatief. Wij roepen daarom op onderstaande video te delen!
Voordat er officieel een Ombudspersoon Toekomstige Generaties is verankerd, wil de werkgroep Toekomstige Generaties graag functioneren als waarnemend Ombudspersoon Toekomstige Generaties. Iedereen kan hier vanaf nu een beroep op doen via het Twitter account Ombuds Toekomst, of via Facebook.
Op maandag 6 februari vond de eerste Round Table van 2017 plaats, georganiseerd door de werkgroep Future Generations van de Worldconnectors. De Haagse Hogeschool stelde verschillende ruimtes voor ons beschikbaar en waren de hele dag behulpzaam om ons te ondersteunen, waarvoor dank! Jong en oud kwamen samen om de noodzaak voor een Ombudspersoon voor Toekomstige Generaties toe te lichten. Het publiek was divers: schoolkinderen, politici, internationale gasten, vele Worldconnectors en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien der Nederlanden.
Aan het begin van de dag licht werkgroepvoorzitter Jan van de Venis de kern van de Round Table bijeenkomst toe door middel van het visiedocument van de werkgroep Future Generations. In Nederland is de besluitvorming omtrent het tegengaan van bijvoorbeeld klimaatverandering vaak gericht op de korte termijn. Daarnaast hebben alleen volwassenen inspraak in deze besluitvorming, via het stemrecht maar ook in andere sectoren van de samenleving. De werkgroep wil dat meer rekening gehouden wordt met de belangen van toekomstige generaties. Ook onze kinderen en kleinkinderen hebben recht op een leefbare wereld. Dit houdt niet alleen een stabiel klimaat in, maar ook een waarborging van mensenrechten en inclusiviteit. Een Ombudspersoon Toekomstige Generaties kan hier als onafhankelijke actor op toezien. Totdat deze persoon er is, neemt de werkgroep de functie al waar.
Prinses Laurentien staat achter dit initiatief en is aanwezig in Den Haag. Ze vraagt een aantal schoolkinderen van de leeftijd 13-14 jaar naar hun beeld over de toekomst. De kinderen geven aan zorgen te hebben over de klimaatverandering, maar denken wel oplossingsgericht:“We moeten niet te groot denken, kleine stappen kunnen al helpen”. Een andere scholier geeft aan dat een betere toekomst al bij jezelf begint. De onzekerheid van de schoolkinderen ten aanzien van de toekomst vormt een bevestiging voor de noodzaak voor een Ombudspersoon Toekomstige Generaties.
Prinses Laurentien stelt vragen aan scholieren
Onder de aanwezigen zijn diverse (voormalig) Ombudspersonen Toekomstige Generaties uit het buitenland. Nederland kan inspiratie halen uit deze voorbeelden. De ervaringen uit Wales (Sophie Howe) en Israël (Shlomo Shohan) worden onder andere met inspirerende filmpjes aan het publiek getoond. Marcel Szabo, voormalig Ombudspersoon Toekomstige Generaties uit Hongarije vertelt dat het aantal slachtoffers van klimaatverandering onderbelicht is.
Sophie Howe uit Wales
De aanwezige jonge politici van Dwars (GroenLinks), Jonge Democraten, Perspectief (CU), World Youth Parliament for Water, Liberaal Groen en de Jonge Socialisten (PvdA) vertellen opnieuw waarom staatssecretaris Sharon Dijksma hun Manifest voor Toekomstige Generaties aannam. Wederom volgt een dialoog met de schoolkinderen, geholpen door een behulpzame Prinses Laurentien. De opmerkingen zijn wederom nuttig: ”We moeten niet te lang blijven nadenken, maar gewoon doen!” 
Jonge politici aan het woord, v.l.n.r.: Vincent Bouma (Jonge Socialisten, PvdA), Alide Roerink (Worldconnector), Susanne Reitsma (World Youth Parliament for Water), Simon Putman (Jonge Socialisten, PvdA), Mark Zandvoort (Perspectief, ChristenUnie) en Tomas Friedhoff (Liberaal Groen)
Prinses Laurentien helpt de scholieren met het beantwoorden van de vragen
Het drukke programma van de dag heeft geen invloed op het enthousiasme van de aanwezigen. Ook tijdens de pauzes wordt er gesproken over de rechten van de toekomstige generaties. Het muzikale duo Ayla van Kessel en Luuk Janssen gebruikt de stem van de huidige, jonge en toekomstige generaties zelfs in de tekst van hun liederen.
Na de pauze was het tijd voor de break-out sessies met verschillende onderwerpen:
Sessie ‘Corporate Governance’
Sessie ‘Environment and Land Use’
Sessie ‘Education’
Sessie ‘Creating an inclusive society’
Sessie ‘Choosing New or Improving Existing Institutions’
Sessie ‘Knowledge for the Future’
Brainstormsessie Worldconnectors
Aan het eind van de dag wordt er plenair teruggekoppeld. Een panel bestaande uit de (voormalig) ombudspersonen uit het buitenland, Catherine Pearce van het World Future Council en Ralien Bekkers reageren op de bevindingen uit de break-out sessies. Opnieuw blijkt de uitspraak “in kleine stappen denken” van toepassing op de vraag hoe nu verder te gaan. Er kan niet anders gesteld worden dan dat er een noodzaak is voor een Ombudsman Toekomstige Generaties. Dit blijkt niet alleen vanuit de dialogen met de schoolkinderen, maar ook vanuit de ervaringen uit het buitenland. Jong en oud zijn ervan overtuigd dat een Ombudsman Toekomstige Generaties de leefbaarheid in de toekomst kan waarborgen. Niet alleen op het vlak van duurzaamheid en milieu, maar ook op het gebied van sociale, culturele en economische zekerheid. Voordat deze ombudspersoon officieel is ingesteld, zal de werkgroep Future Generations met Jan van de Venis deze functie blijven waarnemen.
Afsluitende plenaire sessie, het panel reageert op de bevindingen uit de break-out sessie
Diner op uitnodiging van Prinses Laurentien, Jan van de Venis spreekt
