Kracht van onderop – Inspiratiebijeenkomst 11 mei
Tijdens voorgaande Dialogen en de RoundTable bespraken wij maatschappelijke vraagstukken als de betaalbaarheid van de energietransitie, migratie en vluchtelingen en biodiversiteit. Tijdens deze dialogen leerde wij weer hoe zeer deze thema’s eenieder raken, dat zich kansen opdoen voor burgers om betrokken te zijn en voornamelijk dat de wil en bereidheid er is vanuit de samenleving om dit ook lokaal aan te pakken. Deze bijeenkomst stond in het teken van opwaartse krachten ofwel: burgerinitiatieven.
De avond werd geopend door co-voorzitter Jan Bouke Wijbrandi. Hij reflecteerde op de vorige bijeenkomsten en besprak de rol van de burger. ‘Het is belangrijk om te erkennen dat er energie vanuit de samenleving komt en deze energie ook te benutten.’ Maar helaas is er vanuit politici vaak nog onmacht en onwil om burgers te betrekken. Het is onze taak om als Worldconnectors en Earth Charter vrienden als verbinders hier over na te denken en de democratische processen te versterken. Dat kan via burgerberaden, emancipatie van burgers, maar ook door te benutten wat burgers nu al doen en hun initiatieven te steunen. Toch is het vraagstuk niet opgelost door een oproep te doen van bottom-up, de acties moeten ook op andere niveaus in acht genomen worden en er moet aanhechting zijn tussen burgers en Den Haag.
Gerda Deekens
Gerda Deekens heeft samen met Silvia Oostwegel de maatschappelijke AEX, ofwel de MAEX, opgericht in 2015. De MAEX heeft als doel alle sociale initiatieven inzichtelijk te maken. Gerda vertelde ons hoe zij met de MAEX initiatieven van onderop kracht bij zet.
Te vaak werden burgerinitiatieven nog gezien ‘als geneuzel uit de wijk’, maar burgercollectieven zijn vaak de motor achter sociale innovatie en maatschappelijk rendement. Wanneer zij goed benut worden, zijn we van enorme waarde. De MAEX brengt al deze initiatieven, enerzijds om te laten zien wat er allemaal bestaat en anderzijds om dit te koppelen aan ‘de systeem wereld’ van overheden, banken en stakeholders. Verder zijn er tools ontwikkeld om te zorgen dat geld dat vanuit de overheid aan gemeentes gegeven wordt voor sociale initiatieven ook sneller daadwerkelijk bij de initiatieven terecht komt. Een tool om het gemakkelijker te maken voor investeerders en banken om te investeren en doneren en een tool om maatschappelijke impact te meten door middel van een social handprint. Hierin zijn de SDGs leidend. Gezien het overkoepelende aspect van de SGDs fungeert het als maatstaf voor impact. Hierdoor is het inzichtelijk wat burger initiatieven voor impact hebben. Al deze tools zijn er om de maatschappelijke stand van het land te kunnen duiden.
Het systeem
Vervolgens werd het woord gegeven aan vier panelleden, waaronder Wim Oolbekkink (Stichting SBI), Mena Leila Kilani (SDG Nederland) en Sam Blokker (Worldconnectors) en Gerda. Aan hen werd de vraag gesteld wat in hun ogen de rol van maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven is binnen de vernieuwing van de bestuurscultuur?
Er werd benoemd dat het belangrijk is voor burgers om de lokale stakeholders te leren kennen, de burgers actief betrekken bij plannen en bestuurders toegankelijk te maken, zodat het daadwerkelijk een gedeeld project wordt. Verder werd er gezegd dat het voor burgers makkelijker gemaakt moet worden om toegang te krijgen tot de verschillende invloedsferen.
Al snel monde dit panel gesprek uit tot een levendig en inspirerend plenair gesprek dat ging over welke rol maatschappelijke organisaties en burgers moeten hebben ten op zichten van de overheid. Dit kan via meerdere vormen of stratgieen waarin elke keer een ander soort gesprek moet gevoerd. Er tegen aan schurend; werken binnen de kaders van het systeem of het systeem bekritiseren binnen de kaders van de wet. Ook werd er gesproken over de vraag wat goed bestuur inhoud, hoe vertrouwen in bestuur kan groeien en over de vraag hoe we goede bestuurders opleiden.
Het was een inspirerende avond waarin veel energie was voor het besproken onderwerp. Er zal tijdens de volgende bijeenkomsten dan ook zeker ruimte zijn om dit verder uit te werken. De energie van de verandering van onderop moeten we vast houden en tijdens de Roundtable van 23 juni as zullen wij hier dus ook meer aandacht aan besteden. Het activeren van het burgerinitiatief is nu in de eerste fase; wij zullen bij de volgende bijeenkomst concreet maken wat dit inhoud voor het moedige gesprek.