Blog Rob van Tulder: SDGs 1 en 8 Dialoog op Dinsdag
Dialoog op dinsdag “SDGs beyond Corona”: SDG 1 en 8 (Worldconnectors en Earth Charter bijeenkomst)
We moeten het mengpaneel van de SDGs intelligenter gaan gebruiken: waar sturen we op?
Door: Rob van Tulder
RSM Erasmus Universiteit Rotterdam
2-6-2020
SDG 8 gaat over ‘decent work’ en economische groei. In “tijden van Corona” wordt het nadenken over het verband tussen ‘Decent work’ en “economische groei” gekoppeld aan het fenomeen ‘kwetsbare’ en ‘vitale’ beroepen en sectoren. Dat is enorme winst…. Als we die discussie ook intelligent weten te gebruiken. Ons maatschappelijk dilemma: niet alleen een “intelligente lockdown”, maar ook een “intelligent gebruik van de hele SDG agenda”. Wat zijn de componenten van zo’n aanpak?
[1] Systeemaanpak
De Coronacrisis laat zien dat we behoefte hebben aan een slimme doelgerichte systeembenadering. Eerst het systeem begrijpen, dan pas prioriteiten stellen. De SDGs zijn vormen onze beste kans om deze ambitie ook daadwerkelijk waar te maken. De SDGs vormen een weergave van een ingewikkelde maatschappelijke werkelijkheid: alles heeft met alles te maken. 17 doelen, 169 targets, 230 indicatoren. Ingewikkelde problemen zijn nu eenmaal aan te pakken met simplistische formules. Voor de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid is er op wereldschaal een min of meer coherente integrale agenda geformuleerd van gemeenschappelijke en verbonden doelen die op de middenlange termijn haalbaar zouden moeten zijn.
| “Ik noem dat het “maatschappelijke mengpaneel”. |
[2] Nieuwe governance modellen
Geen one-size-fits-all, maar pragmatische doelen, waar we met z’n allen achter kunnen staan. Niet alleen, maar in nieuwe samenwerkingsverbanden tussen overheden, ondernemingen en burgers. Niet als zwaktebod, maar als poging om nieuwe organisatievormen te creeren en investeringen te genereren die ingewikkelde vraagstukken innovatief kunnen aanpakken.
| > Nieuwe aanpak: hybride governance – “we are all in this together!” |
Een mengpaneel ziet er natuurlijk heel ingewikkeld uit, met vele schuifjes en knoppen. De SDGs als maatschappelijk mengpaneel geeft ons inzicht in wat met wat samenhangt en confronteert ons met de vraag waar we het beste op kunnen sturen. Anders dan het mengpaneel in een muziek- of radiostudio, kent het mengpaneel van de SDGs geen regisseur. We zitten tot op zekere hoogte allemaal aan de knoppen. Dat heeft nadelen en voordelen.
[3] We weten waar we zitten op systeemniveau
| > In wetenschappelijke termen wordt het mengpaneel ook wel de ‘nexus’ uitdaging genoemd: hoe positieve en negatieve interacties zodanig te mengen dat het totaal meer is dan de som der delen, gestuurd door het SDG adagium : “no one left behind” |
Dat gaat dus moeizaam. Afgelopen jaar (2019) werd bekend dat de eerste fase van het SDG traject redelijk teleurstellend is verlopen: op bijna alle niveaus gaat het project te langzaam, ondanks breed gedragen steun. Ondernemingen en overheden zijn te reactief en er wordt teveel aan ‘cherry picking’ gedaan: alleen die SDGs worden omarmd die makkelijk haalbaar zijn. Er is nog weinig sprake van een nexus benadering waarbij slimme interventies leiden tot positieve uitwaaieringseffecten.
| Het mengpaneel van de SDGs wordt dus nog verre van intelligent gebruikt. |
[4] Wat levert het mengpaneel niettemin op: inzicht en uitzicht
- Inzicht in de aard van systeemfalen: een betere inschatting van de rampzalige gevolgen van de pandemie kan afgelezen worden aan het effect op de meeste SDGs. UNDESA heeft daar een snelle scan van kunnen maken. Het SDG-initiatief heeft geweldige databases bij elkaar gebracht – vrijelijk toegankelijk en beschikbaar. De SDG indicatoren fungeren als een peilstok, waar op ingezet moet worden om de volende pandemie te voorkomen. ) Corona bevestigt het gelijk van de SDG aanpak die erop gericht is totale eco-systemen ‘weerbaarder’ te maken.
- Uitzicht: SDGs geven ook uitzicht op concrete maatregelen die genomen moeten worden; daarbij spelen SDG 1 en SDG8 een cruciale rol: Armoede, Decent work en Economische groei vormen wat mij betreft de piketpaaltjes op basis waarvan de weerbaarheid van de huidige en toekomstige economie kan worden afgelezen. Ik concentreer me kort op SDG8 (economische groei en decent work):
o SDG 8-1: Economische groei. De Corona crisis laat zien hoe kwetsbaar de wereldeconomie georganiseerd is. ‘Groei’ gefinancierd met speculatief kapitaal, en georganiseerd middels just-in-time systemen heeft een kwetsbare vorm van globalisering voortgebracht. De SDG definitie van ‘economische groei’ is weliswaar nog steeds tamelijk traditioneel: namelijk groei gemeten als BNP. Maar in combinatie met de indicatoren van andere SDGs ontstaat toch een meer genuanceerd plaatje. Het CBS heeft in nederland niet voor niets de SDG indicatoren gekoppeld aan een ‘breed welvaartsbegrip’. Het SDG mengpaneel biedt bijvoorbeeld ruimte voor zoiets als ‘inclusieve groene groei’ – de nexus tussen SDG 8, 10, 13 en 15. Als we het SDG mengpaneel beter weten te gebruiken, dan kan doorgepakt worden op inclusive groene groei. Ook afname van groei – zeker van bepaalde activiteiten – is denkbaar onder dit kopje. Juist het inzetten op een ‘nieuwe economie’ biedt nieuwe groeimogelijkheden.
o SDG8-2: ‘decent work’. Vormt wat mij betreft de belangrijkste schuif van het SDG mengpaneel. Corona laat de ethische en practische relevantie van decent work zien. Een economisch groeimodel wat gebaseerd is op niet-decent work, slecht betaald; onder bestaandminimum, is een kwetsbaar model. Belangrijkste indicator voor duurzaamheid is daarbij: ‘living income/wage’. Corona laat zien dat juist de meest kwetsbare beroepen – in ketens, in de zorg, schoonmakers, vervoerders – vitale beroepen blijken te zijn, waar echter een living income lang niet altijd betaald wordt en ‘decent work’ een illusie. De koppeling tussen vitaal en decent work kan niet gecreerd worden zonder systeemverandering. Neem de ambitie van een ‘living income’ in internationale kleding en voedselketens. Bij ‘fast food’ of ‘fast fashion’ groeimodellen, is de kans van slagen minimaal. Maar slow fashion betekent een stuk minder werkgelegenheid onder in de keten. Een transitiedillema.
[5] groeiende partnerschappen: belang van nexus
De uitdaging is dus om het SDG mengpaneel op een intelligente manier te gebruiken. Dit heeft met name betrekking op de nexus uitdaging. Kernelement van zo’n aanpak vormen daarbij partnerschappen. Inmiddels zijn er duizenden partnerschappen rondom de SDGs gestart, maar veel van deze initiatieven blijken gefragmenteerd en gericht op enkelvoudige SDGs. Met name in Nederland zie ik wel bemoedigende initiatieven die juist ook op die nexus uitdaging ingaan. Leden van de Worldconnectors spelen daarbij een interessante rol.
[6] Nieuwe werkelijkheid beyond corona
Het patroon voor de middellange termijn wordt inmiddels vrij duidelijk: minder globalisering, toenemende internationale spanningen en grote kans op een aanhoudende recessie. De positieve kant van deze onwikkeling is dat iedereen kritisch moet nadenken over het bestaande groeimantra, over circulariteit, over vitale beroepen en de kwetsbaarheid van het door ons gecreerde systeem. Voor dat nieuwe normaal bieden de SDGs een routekaart en een database.
Conclusie: we moeten het gecreerde mengpaneel beter gebruiken:
|
[7] Twee dilemma’s
- Mindset reset? Churchill heeft gezegd: ‘Never waste a good crisis’‘ Maar ook: “A pessimist sees the difficulty in every opportunity; an optimist sees the opportunity in every difficulty” Hoe kunnen we optimistisch blijven als de problemen zo groot zijn?
- Prioriteiten verzetten? Er wordt wel eens gezegd ‘een complex probleem, vergt ook een complexe oplossing’; Het dilemma is echter dat we niet op alles tegelijkertijd kunnen inzetten; hoe komen we uit dit dilemma?
