Verslag Dialoog op dinsdag Energiebewustzijn

Verslag Dialoog op dinsdag Energiebewustzijn

13 september 2022 via Zoom

Inleiding en welkom door Myrthe. Dialoog is een activiteit van WC om te verbinden met elkaar en met verschillende ideeën en inzichten. Gericht op het opdoen en ophalen van perspectieven voor een visie op de toekomst. Deze visie is verankerd in de waarden en principes zoals die bijeen zijn gebracht in het EC.

Thema van vanavond is ingebracht door Koen Eising samen met Jolanda van der Veen. Koen zal in de rol van de aanklager het umfelt omschrijven en een tijdsanalyse neerzetten. Vervolgens volgen twee verschillende perspectieven naar de analogie van het boek van Tomas Mann; De leefbare aarde, waarin hij de profeet (draagvermogen van de aarde) tegenover de tovenaar (vanuit techniek) zet. Saskia van den Muijsenberg (biomimicry) en Wilbert van de Kamp brengen het perspectief van de profeet en Ruud Koornstra vertelt het perspectief van de tovenaar.

Koen We leven in een tijd van Grondstoffen schaarste. De dans om materialen is begonnen, prijzen zullen (verder) stijgen. Er is in alles een tekort en het is heel hard werken om aan de (energie)vraag te voldoen. Kunnen we er ook anders naar kijken? Bijvoorbeeld energie beter uitnutten? Maar met het huidige net is dat nog niet genoeg voor de vraag. We moeten veel minder energie gaan gebruiken. Energie besparen klopt niet meer in dit systeem. Energiebewustzijn dekt het begin van de oplossing beter. We zouden moeten werken aan bewuster omgaan met energie. Hoe kom je tot een paradigma, ja dat wil ik? Het is moeilijk om gedrag te veranderen. Het idee van Koen en Jolanda is dat een positief verhaal van energiebewustzijn je dichter brengt bij de natuur en gezonder voor je is. Hiervoor hebben zij vier aannames geformuleerd:

1. Energie gebruiken wanneer het er is
2. Niet gezond om altijd ‘aan’ t staan
3. Als het gebruik in de winter evenveel is als in de zomer vraagt dat om heel veel opslag
4. Energiebewust leven is socialer

De scherp stijgende energieprijzen nu zou een teken moeten zijn dat mensen zich bewust zijn van het probleem en dat dit thema dus achterhaald is om te bespreken. Maar we zien geen structurele aanpassingen in het gebruik, alleen een tegemoetkoming in de kosten van de energierekening. We gaan weer doen wat we deden wanneer de prijs zakt. Wat is er nodig om in onze levensstijl vrijwillig minder energie te gebruiken. Wat goed voor ons zou zijn. Hoe worden we energie bewuster?

Saskia van den Muijsenberg: begint met een plaatje van de gezonde voedingswijzer kCal omgezet in KWh. We zijn energie-gebruik-obese. In het westen gebruiken we tussen de 2200 en 4000 kWh ipv 2.6 kWh die nodig is. Paradox: we gebruiken zoveel energie om te doen wat we willen doen maar we hebben steeds meer momenten nodig om zelf op te laden van het vele gebruik en dat doen we het liefst op plekken waar geen stekkers zijn.

In de theorie van biomimicry laat Saskia 8 voorbeelden zien van natuurmentoren die een perspectief geven hoe energie meer in balans te brengen. De Baobab boom staat voor de integratie van groei en ontwikkeling. De zeepok; materialen van de omgeving, gebruik wat voorradig is en lokaal. Mieren: Zelforganiserende principes, coöperatief. Leguaan: gebruik van water voor de kleuren (niet de heat, beat en treat processen). Kever, gebruiken wat er is en wanneer het er is, lokaal aangepaste en responsief, cycli gebruiken als een hefboom. Lotus, multifunctioneel design (vorm zorgt voor kostenbesparing). Boleet, coöperatieve relaties, maximaal functioneel en efficiënt. Uitwisselen van nutriënten, een genereus systeem. Olifant: voordeel uit onverwachte mutaties. Het zijn zelf organiserende principes. Hoe zij met energie omgaan is veel effectiever. Wij mensen kunnen ons anders verhouden tot de natuur: als leerling, met respect en bewondering wat er is ontstaan. Wij zijn nu de spookrijders in het geheel en zouden meer de principes van de natuur dienen te gebruiken. We hebben een inburgeringscursus voor de aarde nodig.

Ruud Koornstra vertelt het perspectief van de tovenaar. We zijn een beetje verdwaald in de energiediscussie. Er is meer waar. Natuurprincipes werken op alle natuurlijke organismen. Voor technologie gelden daarnaast ook andere regels/wetten. We leven volgens hem in het land van Wow met heel veel tovenaars. Parijs akkoord, SDGs, in 2016 was de actie agenda opgesteld, urgentie in het we moeten iets doen, we kunnen zo niet doorgaan denken. Bill Gates zei in 2016 dat het onmogelijk is om de doelen te halen op een technocratische manier tenzij er een wonder geschiedt. Technologische wonderen, wetenschappelijk wonderen, dingen die er nog niet waren. 96% van onze kennis van energie hebben we niet. We moeten de energietransitie inzetten vanuit de wonderen. Wetenschap werkt volgens regels; herhaalbaar, verifieerbaar, uit te rekenen, daarbuiten zitten de charlatans, de tovenaars, het wonder der natuur. Energie is het probleem niet meer. Het duurt nog twee tot vier jaar en dan zijn er harmonische energie technieken, duurzaam en circulair. Het komt eraan. Vernieuwing komt en als het er is, is het exponentieel. Wereld van nu schreeuwt naar vernieuwing die hoort bij de natuur. Nagenoeg gratis energie in 2030 voor iedereen. Het komt!

Wilbert van de Kamp vertelt zijn ervaring in het perspectief van de profeet wat het vraagt om energiebewust te leven. Hij noemde zichzelf activistisch ondernemer maar dat leverde hem een Burn-out. Deze situatie zorgde in zijn geval voor het opstellen van een niet-to do lijst, en de energie die hij overhield zette hij in om zijn omgeving te kennen. Ruimte nemen. Is het logisch wat ik doe? Uit de betovering van de innovatie te stappen naar minder energie gebruik, wat levert dat op? Bijvoorbeeld maar keuze uit 3 stuks kleding. In een dorp wonen. Andere waarden dan geld. Verbinding ervaren. Uit het systeem stappen om overal een oplossing voor te zoeken. Jezelf afvragen wat überhaupt het probleem is. Oplossingen vind je in de natuur. Jezelf opladen. Meer ruimt voor jezelf. Hoe gebruik je energie en wanneer? Minder gebruiken is te doen. Wilbert leeft in Wongema, Noord-Groningen. (Wongema.nl)

Samengevat zijn de 3 perspectieven: Saskia kunnen we leven met wat er is op het moment dat er is? Ruud laten we kijken naar de wonderen, ze komen eraan. Wilbert, hoe bewust zijn we bezig met ons  energie gebruik en verbruik?

Perspectief dat Herman Wijffels nog wil inbrengen is het Sociaal organisatorische perspectief. We leven nu in een Energiesysteem dat top down is ingericht maar we hebben nu de kans met de nieuwe technologie om dat bottom-up in te richten en maatschappelijk te organiseren. Alles is òf markt òf overheid, maar nu ontstaat de mogelijkheid dat mensen zowel producent als consument zijn en daarmee een hoge mate van autonomie kunnen bereiken in de energietransitie, wat een ander maatschappelijk model oplevert. Ook op het terrein van bijvoorbeeld voeding. Het is een kans die we moeten benutten.

Vragen voor de Breakout rooms: Waar ben je door geraakt? Waar sta jij in deze discussie?

Groep 1: Transitie biedt een kans om afhankelijkheden te verminderen. Mensen zouden baat hebben met het besef waar energie vandaan komt, zonnepanelen, fossiel (materialen) en wat energie is. Opnieuw sociaal inrichten van het energiesysteem en uitwerken hoe we het sociaal verdelen. Sociale duurzaamheid met ecologische duurzaamheid verbinden. Iedereen die nu in de problemen komt met energie prijzen, niet alleen financieel hulp bieden maar prioriteit geven aan het verduurzamen van de sociale huurwoningen in woningcorporaties, onafhankelijk van energie markten maken. power to the people. Stabiele lage energierekening en zelfde huurprijzen hanteren.

Ruud heeft precies dit uitgezocht dat woningcorporaties dat binnen 10 jaar hadden terugverdiend maar de wetgeving stond dat niet toe. Drie partijen willen dit niet:

1. Energiebedrijven want die hebben dit model nog niet
2. Banken willen niet dat iedereen dit soort kredietverdelingsmodellen mag verstrekken
3. Overheid (fiscus) kan het andere systeem niet aan

Groep 2: Getroffen door 3 aansluitende perspectieven. Wereld waar we naartoe willen baseert zich op natuur en gaat over bewustzijn. We moeten natuur en technologische innovatie omarmen om de sociaal ecologische veranderingen te bewerkstellingen. Wat als energie nagenoeg gratis is? Hoe ziet het businessmodel er dan uit en wat houden we dan vast van het oude? En zolang we daar geen antwoord op hebben blijven we in het oude model vastzitten. De verschillende perspectieven horen bij elkaar. Met Hermans’ perspectief erbij.

Groep 3: Koen vat samen dat hij is getroffen door alle perspectieven: optimisme van Ruud. Wat is de betekenis van vooruitgang? Als je het over een voedselbos hebt dan is dat geen technologische vooruitgang maar een voedselbos geeft heel veel verrijking. Technologisch is het een achteruitgang maar qua beleving een vooruitgang. Waar wordt technologische vooruitgang voor ingezet? Richten we ons op het goede? Wat brengt het ons? Meer is niet de goede weg. Laten we het vooral niet slechter maken dan het is.

Groep 4: Hoopvol, de boodschap dat we onszelf altijd weer innoveren. Maar in welk systeem doe je dat? Economische en democratische systemen. Lastig als het bij de burger wordt neergelegd maar als het systeem niet veranderd heb je er niet zoveel aan. Vooral niet als je de burger niet voldoende empowered. We zien ook een dreiging dat als het zo doorgaat dat het een revolutie kan worden. Hardnekkigheid van het financiële systeem; waarde en wederkerigheid, bijna alleen te doorbreken door een revolutie. Samenhang van de tovenaar/profeet, naar de nieuwe balans.

Ideeën & suggesties. Hoe kunnen we energiebewustzijn verder brengen? Heeft het een plek nodig?

Het pad naar een andere levensstijl: de reis naar binnen? Heeft dat een centrum nodig waar de je dat kan ophalen, of iets heel anders? Moeten we alles bij elkaar brengen waar we kunnen oefenen met elkaar? We zoeken naar een manier om de sneeuwbal groter te maken.

• Lokaal is de oplossing, niet centraal. Energie producent en consument heel lokaal maken. Iedereen heeft met energie te maken. E-coach: lokaal bezig met energie als vrijwilliger. Deze zou energiebewustzijn mee kunnen nemen in het coachingspakket. Er is nu grote angst voor de kou en de winter en met energiebewustzijn zou je er iets positiefs tegenover kunnen zetten (=ambassadeur).
• Hoe bereik je de 3-hoek, bank, fiscus en energiemaatschappij? Dat je daar ook de discussie voert. En de mensen die niet zo denken maar wel ideaal zijn om mee te krijgen. Individu vs. Systeem. Pioniers die nieuw systeem vormen.

Naar een nieuw systeem

1. Follow-up in een ontwerp atelier: ideaal energiesysteem, geïntegreerd, perspectieven en expertises bij elkaar.
2. Energiesysteem dat werkt zoals internet: geen hiërarchie wel met coördinerende functies door de netwerk beheerders. Waarin zoveel mogelijk mensen zelf Invulling geven wat van wezenlijke betekenis is. Zelf verantwoordelijk wat voor hen en voor de commons belangrijk is. Schoonhouden van de laag rondom de aarde. Verantwoordelijkheid voor het instandhouden van de aarde als drager voor het leven. De oplossing ligt op lokaal niveau. (internet metafoor)

• In IJsland zijn enquêtes onder aan alcohol verslaafde jongeren gehouden hoe de behoefte om overmatig te drinken om te zetten in iets positiefs. Dat werd sport. Nu zijn zij de jongeren die het minst drinken in Europa. Als analogie voor: wij zijn verslaafd aan energie; hoe kunnen we op zoek naar de mediërende factoren om behoeften om te buigen waar nu energie voor nodig is naar een behoefte van minder energiegebruik zonder in te breken in waarden van het leven. Prikkelvermindering, energie (verbruiks-)vermindering.

Tot slot, hoe heeft deze dialoog de aanklager geholpen?

Koen is blij met de laag van betekenis die uit deze sessie kwam. Sociale betekenis van zelf energie maken. Alternatieven die aantrekkelijker zijn. Waardevol leven zoals het voedselbos.  verantwoordelijkheid, dichter bij de natuur. Natuurlijker, gezonder, autonomie is belangrijk. #Hoedan. Atelier is een goed idee. Radicaal nieuw concept. Weerbaar systeem bouwen.