We kunnen het niet bij praten laten
Naar aanleiding van de uitslag van de Tweede Kamer-verkiezingen hielden de Worldconnectors en Earth Charter Vrienden een vervolg Round Table op de reeks dialogen op dinsdag met als motto ‘Duurzaam Doorpakken’. Het doel van de dialogen: de SDGs concretiseren gericht op thema’s die in de verkiezingscampagne actueel zijn: ‘Klimaatrechtvaardigheid – Betaalbare Energietransitie’, ‘Duurzaam Landgebruik en Biodiversiteit’ en ‘Migratie en Vluchtelingen’.
De aftrap van de avond was een gezamenlijk verhaal van de voorzitters Jan Bouke Wijbrandi (Worldconnectors) en Jan Pronk (St. SBI – Earth Charter Nederland) over de stappen die we nu moeten zetten. Daarbij gaat het om het analyseren van politieke programma’s en akkoorden, concretiseren van onze doelen, mobiliseren van partijen in de samenleving en monitoren van politici aan de hand van de verkiezingsuitslag.
Waar kunnen we onze gezamenlijke principes uitdragen voor beleidsbeïnvloeding en concrete belangenbehartiging? Van de dialoog moeten we nu ook impact maken. Hiervoor gebruiken we de vorige dialogen waarin we dilemma’s en tegenstrijdigheden hebben geanalyseerd. Deze dilemma’s vragen om moedige gesprekken in de politiek maar vooral ook in de samenleving. En bieden uiteindelijk kansen en vergezichten. Dit is een belangrijke stap in het doorvertalen van principes naar de politieke realiteit.
De eerste concrete stap: verbind een politicus
Vanuit de analytische fase kunnen wij een stuk schrijven over de mate waarin het regeerakkoord de verkiezingsprogramma’s reflecteert. Dit resulteert gelijk in het eerste concrete voorstel van Jan Pronk: het adopteren van coalitie en oppositie ondersteunende parlementariërs en bewindsliederen. Dit is een voorstel om gezamenlijk politici te volgen en te monitoren in de lijnen van hun eigen akkoorden. Hierin kunnen we ze erop aanspreken als blijkt dat de politici niet stemmen dan wel hanteren naar hun eigen verkiezingsprogramma of regeerakkoord. Hoe ze stemmen en wat ze doen leggen we langs de SDG-meetlat en spreken hen daarop aan, ook door aanmoedigen en hulp aanbieden.
Vervolgens spraken de ‘verbinders’ van de serie Dialoog op Dinsdag die de concrete stappen van de dialogen voorlegden aan de deelnemers.
Uitgaande van het principe dat men mee moet in het klimaatbeleid, is het vooral zaak om het gesprek en de participatie te verstevigen. Verduurzaming moet hand in hand gaan met het sociaal beleid. Praktisch betekent dit ook dat het zowel winnaars als verliezers gaat opleveren, deze kloof kan worden overbrugd door in te zetten op participatie en eigenaarschap. Concreet voorbeeld is de Regionale Energiestrategie (RES) die duurzame energie omzet in eigendom.
Hierin zijn een vijftal aanbevelingen. Ten eerste is de roep om publieke middelen zoals tijd en aandacht exclusief te oormerken voor activiteiten die klimaat en biodiversiteit aantoonbaar niet schaden. Daarnaast moet het speelveld voor bedrijfsleven gemoderniseerd. Dit houdt in dat de huidige vrijwillige akkoorden niet voldoende zijn. Er zijn afdwingbare wet- en regelgeving in aanvulling op vrijwillige en vrijblijvende akkoorden nodig. Ook een duidelijke visie voor het Nederlandse landschap, ofwel het letterlijk invullen van de kaart van Nederland als kader voor decentrale keuzes, kan het concretiseringsproces helpen. Ten vierde gaat het om nationale strategieën voor governance van de ‘commons’ en het beheren van drink- en bodemwater, de biodiversiteit, de bodemvruchtbaarheid, en een natuurlijke CO2 opslag. Als laatste kunnen en rechten verleend worden aan de Waddenzee en andere essentiële ecosystemen en ze zo de bescherming te bieden die noodzakelijk is voor het welzijn van de natuur.
Het concreet maken van de oplossingen bestaat uit een drievoud van problemen. De eerste omvat de opvang uit de regio. Waarin het voorstel is om via een diplomatiek offensief de steun voor de regio te vergroten. Ten tweede is er de noodzaak meer vluchtelingen in Nederland op te nemen dan he huidige aantal. Dit kan per jaar naar 1000 mensen verhoogd. Ten derde is de kwestie van de procedure in Nederland maar ook in overleg met de rest van de EU. Hiervoor is steun voor de IND en de COA nodig, door dit te ondersteunen met lokale initiatieven is de weg naar het moeilijke maatschappelijke debat verkleind.
Concretisering
Hierna gingen de deelnemers met elkaar in gesprek in kleine groepen, elk met de opdracht om de prioriteiten waaraan gewerkt moet worden te identificeren.
Energietransitie
De grote vraag binnen deze groep betrof de diversiteit in betrokkenheid binnen de samenleving. Participatie moet goed ingericht; op die manier worden de inclusiviteit en betaalbaarheid van de energie transitie bevorderd. Dit creëert dan ook mogelijkheden voor inclusieve energie corporaties waarvan de waarde vooral in de buurt ligt. Goede participatie moet concreet uitgewerkt.
Landbouw
De kansen voor het landbouwbeleid liggen in de wederzijdse belangen bij vruchtbaarheid van de bodem. Terugkijkend naar de afgelopen periode zijn het vooral de boeren geweest die de aarde hebben vormgegeven. De boer als dokter van de aardbodem. Dit biedt kansen voor een verbindend governance model.
Vluchtelingen
De uitdaging ligt in het draagvlak en hoe dat tot stand komt. De analyse is dat mensen vaak reageren vanuit emotie. De kansen liggen dus in de informatievoorzieningen en eventueel onderzoek naar draagvlak. Factfullness. Concreet voor het volgend kabinet betekent dit ook dat het probleem op Moria moet opgelost, zo mogelijk zonder emoties. D66 vervult hierin een sleutelpositie voor de vluchtelingen.
Ook in de breakouts was de oproep aan de regering om de SDGs te omarmen. Het idee om Kamerleden te volgen moet niet vanuit naïviteit. Maar juist ook door hulp aan te bieden. Op die manier kunnen we systematisch het beleid toetsen aan de SDGs, zonder de lange termijn uit het oog te verliezen.
Positieve energie maximaal benutten en ons verbinden met de SDGs
Het afsluitende woord kwam van Alexander Rinnooy Kan, die de positieve energie in de ‘kamer’ opmerkte. De vraag is dus hoe we deze maximaal kunnen benutten. Binnen het formatieproces is een grote toestroom aan geluid van allerlei kanten. Ons rest dus de opdracht hoe wij iets blijvends kunnen toevoegen. Dit begint bij het erkennen van de integraliteit van de verschillende thema’s die behandeld zijn, deze zijn er maar een paar uit vele.
In de stroom van partijen die wat van het kabinet willen, kunnen wij ons positief onderscheiden door onze verbinding met de SDGs naar voren te brengen, aldus Rinnooy Kan. Het lobbyen tijdens de formatie moet positief gekoppeld aan de SDGs. De universaliteit en de meetbare indicatoren van de SDGs maken de doelen geschikt voor zowel de inhoud als het proces. Hierop kunnen we gaan monitoren op de beleidsterreinen. Het regeerakkoord hoe breed of smal dan ook kan aan de SDGs gekoppeld worden. Dit bevordert het toetsen van de bewindslieden maar ook het feitelijk beleid aan de hand van de indicatoren van de doelen.
